Kalp krizi, kalp kasına oksijen taşıyan koroner arterlerin ani şekilde tıkanmasıyla ortaya çıkan, hayatı tehdit eden ciddi bir sağlık sorunudur. Tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü, genellikle bu damarların içinde biriken “aterom plaklarının” yırtılması ve bu bölgeye kan pıhtısının oturması sonucunda gelişir. Bu durum, kalbin beslenmesini sağlayan kan akışını durdurur ve kalp dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir.
Kalp Krizi Neden Olur?
Kalp krizlerinin büyük çoğunluğu, damar sertliği (ateroskleroz) sonucu gelişen plakların yırtılmasıyla meydana gelir. Zamanla kolesterol, kalsiyum ve diğer hücresel atıkların birikmesiyle oluşan bu plaklar, damarın iç yüzeyini zayıflatır. Aniden yırtılan plak, vücudun doğal pıhtılaşma tepkisini başlatır ve bu da damarın tamamen tıkanmasına neden olur.
Kalp krizinin risk faktörleri arasında:
- Sigara kullanımı
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Diyabet (şeker hastalığı)
- Obezite
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Ailede kalp hastalığı öyküsü
- Stres ve sağlıksız beslenme
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizi çoğu zaman tipik belirtilerle kendini gösterir. Ancak bazı bireylerde “sessiz” kalp krizleri de meydana gelebilir. En sık görülen kalp krizi belirtileri şunlardır:
- Göğüs ortasında baskı, sıkışma veya yanma hissi
- Bu ağrının omuzlara, kolların iç yüzüne, boyun, çene veya mideye yayılması
- Nefes darlığı
- Soğuk terleme
- Baş dönmesi, bayılma hissi
- Mide bulantısı veya kusma
Bu semptomlardan biri veya birkaçı aynı anda görülebilir. Genellikle ağrı 15 dakikadan uzun sürer ve dinlenmekle geçmez.
Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?
Kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız zamanla yarıştığınızı unutmayın. Bu durumda yapılması gereken ilk şey:
- 112 Acil Servis’i hemen aramak.
- Yanınızda aspirin varsa ve alerjiniz yoksa, bir tablet çiğnemek faydalı olabilir.
- Araç kullanmayın, en yakınınızdaki kişiden yardım isteyin.
- Eğer doktorunuz önceden size nitrogliserin (dil altı tablet) verdiyse ve uygun durumdaysanız, bir doz alabilirsiniz.
Erken müdahale, kalp kasındaki hasarı azaltır ve yaşam kurtarır.
Kalp Krizi Sonrası Tedavi Süreci
Kriz geçiren bir hasta mutlaka tam donanımlı bir hastanede tedavi altına alınmalıdır. İlk aşamada koroner anjiyografi uygulanarak, tıkanan damarın yeri ve derecesi tespit edilir.
Tedavi seçenekleri:
- Stent uygulaması (anjiyoplasti)
- Koroner arter baypas ameliyatı (açık ya da kapalı yöntem)
Eğer birden fazla damar tıkalıysa, özellikle şeker hastalarında veya kalp kası fonksiyonu zayıf olanlarda baypas ameliyatı daha etkili ve kalıcı bir tedavi şekli olarak öne çıkar.
Kalp Krizinden Korunma Yolları
Kalp krizlerini önlemek büyük ölçüde bireysel yaşam tarzı değişiklikleri ile mümkündür:
- Sigara ve tütün ürünlerini tamamen bırakın.
- Tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol ettirin.
- Kolesterol ve kan şekeri düzeylerinizi takip edin.
- Dengeli ve sağlıklı beslenin.
- Düzenli egzersiz yapın (haftada en az 150 dakika yürüyüş gibi).
- Aşırı kilodan uzak durun.
- Stresi yönetmeyi öğrenin.
Kalp sağlığınızı korumak için, düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin ve risk faktörlerini minimize etmeye çalışın.
