Torasik Aort Anevrizması: Belirtiler ve Tedavi Yöntemleri

Bu kapsamlı rehberde; göğüs içindeki bu sessiz tehlikenin neden oluştuğunu, sırta vuran ağrı gibi uyarıcı belirtilerini, açık cerrahi ile modern TEVAR (Kapalı Stent) yöntemi arasındaki farkları ve tedavi sürecini tüm detaylarıyla ele alıyoruz.

Anatomi: Torasik Aort Neresidir?

Aort damarı bir baston şeklindedir. Kalpten çıkar, bir yay çizer ve göğüs kafesinin arkasından (omurganın solundan) aşağıya doğru iner. Torasik aort, arkus (kemer) bölgesinden sonra başlayan ve diyaframa kadar uzanan bu “inen” (descending) kısımdır.

[Image of thoracic aorta anatomy]

Bu bölge, omuriliği besleyen ince damarların çıkış noktası olması nedeniyle cerrahi açıdan oldukça hassastır.

Neden Olur? Risk Faktörleri

Torasik anevrizmalar genellikle damar duvarının yapısal olarak zayıflaması sonucu oluşur. En sık görülen nedenler:

• Ateroskleroz (Damar Sertliği): Sigara kullanımı, yüksek kolesterol ve ileri yaşın etkisiyle damar duvarında plaklar oluşur. Bu plaklar damar duvarını zayıflatarak genişlemeye zemin hazırlar.
• Hipertansiyon: Kontrolsüz yüksek tansiyon, damar duvarına sürekli “balyoz darbesi” gibi vurarak genişletir.
• Genetik Hastalıklar: Marfan Sendromu, Loeys-Dietz ve Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları, genç yaşta anevrizma oluşumunun en önemli nedenidir.
• Travma: Şiddetli trafik kazaları veya yüksekten düşme gibi göğüs travmaları, aortun bu bölgesinde zedelenmeye (travmatik transeksiyon) yol açabilir.

Vücudun Verdiği Sinyaller: Belirtiler

Anevrizmalar genellikle sessiz büyür. Ancak çapı büyüdükçe (genellikle 5-6 cm üzeri) komşu organlara bası yaparak belirti verir:

• Sırta Vuran Ağrı: En sık görülen belirtidir. Kürek kemikleri arasında sürekli, künt ve delici bir ağrı hissedilebilir.
• Ses Kısıklığı: Aortun genişleyerek ses tellerine giden sinire bası yapması sonucu oluşur.
• Yutma Güçlüğü: Aortun hemen önünde yer alan yemek borusuna baskı yapmasıyla gıdaların takılma hissi oluşur.
• Nefes Darlığı: Nefes borusuna bası sonucu gelişir.

Acil Durum: Eğer sırtta veya göğüste aniden başlayan, “yırtılır tarzda” çok şiddetli bir ağrı olursa, bu aort diseksiyonu (yırtılma) belirtisidir ve acil müdahale gerekir.

Tanı Yöntemleri

Tanı genellikle başka bir sebeple çekilen akciğer filmi veya tomografide tesadüfen konulur. Kesin tanı için:

• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Anjiyografi: Altın standarttır. Anevrizmanın çapı, uzunluğu ve anatomik yapısı milimetrik olarak ölçülür.
• MR Anjiyografi: Radyasyon içermez, sık takip gereken hastalarda tercih edilir.

Tedavi Seçenekleri

Tedavi kararı; anevrizmanın çapına, büyüme hızına ve hastanın şikayetlerine göre verilir.

1. İlaçla Takip (İzle-Gör)

Çapı cerrahi sınıra (genellikle 5.5 cm) ulaşmamış hastalarda tansiyon kontrolü ve düzenli BT takibi yapılır. Sigara kesinlikle bırakılmalıdır.

2. Endovasküler Yöntem (TEVAR)

Günümüzde torasik aort anevrizmalarında ilk tercih edilen yöntemdir (Torasik Endovasküler Aort Tamiri). Açık ameliyat gerektirmez.

• Nasıl Yapılır? Kasıktan girilerek, anevrizmanın olduğu bölgeye damar içinden ilerletilen kumaş kaplı bir stent (yapay damar) yerleştirilir.
• Avantajı: Göğüs kafesi açılmaz, kan kaybı azdır, iyileşme çok hızlıdır (1-2 gün hastane yatışı).

3. Açık Cerrahi

TEVAR işlemine anatomisi uygun olmayan hastalarda veya Marfan sendromu gibi bağ dokusu hastalıklarında tercih edilir. Göğüs kafesi açılarak genişleyen damar kesilip çıkarılır ve yerine suni damar dikilir.

Ameliyatın Riskleri (Felç Riski)

Torasik aort cerrahisinde hastaların en çok sorduğu ve çekindiği konu parapleji (bacaklarda felç) riskidir. Torasik aorttan omuriliği besleyen ince damarlar çıkar. Ameliyat veya stentleme sırasında bu damarların etkilenmesi geçici veya kalıcı güç kaybına yol açabilir.

Ancak günümüzde; omurilik suyu drenajı (BOS drenajı) ve kan basıncının kontrollü yükseltilmesi gibi önlemlerle bu risk %2-3 seviyelerine kadar düşürülmüştür.

İyileşme Süreci

• TEVAR Sonrası: Hasta genellikle ertesi gün ayağa kalkar ve 2-3 gün içinde taburcu olur. Bir hafta içinde günlük hayata döner.
• Açık Cerrahi Sonrası: 5-7 gün hastane yatışı ve 4-6 hafta ev istirahati gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)