Kalp kapak hastalıkları, kalbin içinde yer alan kapakçıkların işlev bozukluğuyla ortaya çıkan ciddi dolaşım sistemi rahatsızlıklarıdır ve erken teşhis edilmediğinde hayati riskler oluşturabilir.
Kalp Kapakları Nelerdir?
Kalp, kanı vücudumuza pompalayan hayati bir organdır. Bu pompa mekanizması sırasında, kanın doğru yönde ilerlemesini sağlamak için kalbimizin içinde dört adet kapak bulunur:
- Mitral kapak: Sol kulakçık ile sol karıncık arasında yer alır.
- Aort kapak: Sol karıncık ile aort damarı arasındadır.
- Triküspid kapak: Sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında yer alır.
- Pulmoner kapak: Sağ karıncık ile pulmoner arter arasındadır.
Bu kapakçıklar, kan akışını yönlendiren birer kapı gibi çalışır. Kapanma ve açılma mekanizmaları sayesinde, kanın geriye kaçışı önlenir ve vücudumuza düzenli bir şekilde kan pompalanır.
Kalp Kapak Hastalıklarının Nedenleri
Kalp kapak hastalıkları iki şekilde ortaya çıkar: doğuştan gelen ve edinsel nedenler.
Doğuştan Gelen Nedenler
Bazı kişiler doğuştan kalp kapaklarında yapısal bozukluklarla dünyaya gelir. Bu durum çoğu zaman çocukluk çağında tespit edilir ve takip edilmesi gerekir.
Edinsel Nedenler
Sonradan gelişen kalp kapak hastalıkları şu faktörlere bağlı olabilir:
- Romatizmal ateş: Çocukluk çağında geçirilen ve kapaklarda kalıcı hasara yol açabilen bir hastalıktır.
- Yaşlanma: Kapaklarda dejenerasyon ve kireçlenme oluşabilir.
- Kalp krizi: Özellikle mitral kapak yetmezliğine yol açabilir.
- Enfeksiyon: Endokardit gibi bakteriyel enfeksiyonlar kapak yapısını bozabilir.
Kalp Kapak Hastalıklarının Belirtileri
Belirtiler hastalığın türüne ve şiddetine göre değişebilir:
- Nefes darlığı: Eforla başlayan, ilerledikçe istirahatte de görülen.
- Ritim bozukluğu: Atriyal fibrilasyon gibi, pıhtı oluşumuna neden olabilen bozukluklar.
- Ödem: Ayak bileklerinde şişlik.
- Göğüs ağrısı, yorgunluk, çarpıntı gibi yaygın şikayetler.
En Sık Görülen Kalp Kapak Hastalıkları
Aort Kapak Darlığı
Yaşlanmaya bağlı kireçlenmeyle ortaya çıkar. Aort kapaktan çıkan kan akışı zorlaşır.
Mitral Kapak Yetmezliği
Kapak tam kapanamaz, geriye doğru kan kaçağı olur. Kalp krizi sonrası sık görülür.
Mitral Kapak Darlığı
Romatizmal ateş sonrası oluşur. Mitral kapağın daralması kan akışını engeller.
Triküspid ve Pulmoner Kapak Hastalıkları
Genellikle doğuştan gelen nedenlerle veya sağ kalp yetersizliğiyle gelişir.
Kalp Kapak Hastalıklarının Tanısı
Tanı; şikayetler, fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur.
Ekokardiyografi
- Transtorasik Ekokardiyografi (TTE): Göğüsten yapılır.
- Transözofageal Ekokardiyografi (TEE): Yemek borusundan yapılır, daha detaylıdır.
Diğer Görüntüleme Yöntemleri
Anjiyografi, BT ve MR gibi yöntemler hastalığın evresine göre tercih edilir.
Kalp Kapak Hastalıklarında Tedavi Yöntemleri
1. İlaç Tedavisi
Belirtileri kontrol altına almak için:
- İdrar söktürücüler
- Kan basıncı ve ritmi düzenleyen ilaçlar
Ancak hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz.
2. Kalp Kapak Tamiri
Mitral ve triküspid kapaklar tercih edilir. Avantajları:
- Kendi kapak dokusu korunur
- Enfeksiyon riski düşer
- Kan sulandırıcıya gerek kalmaz
3. Kalp Kapak Değişimi (Replasman)
Mekanik ve biyolojik kapaklarla yapılabilir:
- Mekanik kapak: Uzun ömürlü ama sürekli kan sulandırıcı gerekir.
- Biyolojik kapak: Kısa süreli ilaç gerekir ama dayanıklılığı daha düşüktür.
4. Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri
- TAVI: Aort darlığında kullanılır.
- MitraClip: Mitral yetmezliğinde mandallama tekniğidir.
Kalp Kapak Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
- 1-2 gün yoğun bakımda
- Toplam 4-5 gün hastanede
- 3-4 haftada tam iyileşme
Ameliyat Sonrası Kan Sulandırıcı Kullanımı
Mekanik kapakta ömür boyu gerekir. Biyolojik kapakta ve kapak tamirinde genellikle ilk 3 ay yeterlidir.
Kalp Ritim Bozukluğuna Yönelik Cerrahi Müdahale
Atriyal fibrilasyon sık görülür. Maze ameliyatı ile ritim bozuklukları kapak ameliyatı sırasında düzeltilebilir.
Kalp kapak hastalıkları, erken tanı ve doğru tedavi ile başarılı şekilde yönetilebilir. Belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulmalıdır.
